Program zajęć Ochrona Środowiska

Cel: Zaznajomienie studentów z podstawowymi problemami z zakresu ochrony środowiska:

studia dzienne

Treść zajęć

  1. Środowisko przyrodnicze i jego elementy. Czynniki biotyczne i abiotyczne. Równowaga ekologiczna i homeostaza. Obieg materii i energii. Człowiek i skutki jego działalności dla środowiska.
  2. Skażenia atmosfery. Globalne aspekty działania zanieczyszczeń atmosfery i ich skutki: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze.  Skażenia powietrza w pomieszczeniach zamkniętych. Metody i możliwości redukcji zanieczyszczeń atmosfery.
  3. Światowe zasoby wody i schematy jej obiegu. Problem niedoboru wody pitnej. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych oraz ich skutki Gospodarka wodna i ochrona wody.
  4. Ścieki komunalne i przemysłowe. Technologie ścieków: konwencjonalne oczyszczanie ścieków. Obróbka szlamów. Systemy alternatywne.
  5. Skażenia gleb i sedymentów. Degradacja gleb rolniczych. Działania na rzecz ochrony gleb i ich uwarunkowania.
  6. Specyfika odpadów elektronicznych i ich wpływ na degradację środowiska.
  7. Ochrona lasów oraz różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt. Problemy wyżywienia.
  8. Zasoby mineralne. Wpływ górnictwa i przeróbki kopalin na środowisko. Ochrona kopalin.
  9. Energia a środowisko. Energetyka węglowa i jądrowa. Niekonwencjonalne źródła energii. Ochrona przed hałasem, polem elektrycznym i magnetycznym. Składowanie i gospodarka odpadami paleniskowymi. Skażenia promieniotwórcze.
  10. Zmiany krajobrazu i planowanie zagospodarowania terenu.
  11. Gospodarcze i społeczne uwarunkowania udziału poszczególnych grup krajów w powstawaniu globalnych zagrożeń ekologicznych Podstawy polityki ekologicznej. Strategia zrównoważonego rozwoju.
  12. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Instrumenty ekonomiczne polityki ekologicznej w Polsce. Ustawodawstwo a ochrona środowiska. Odpowiedzialność cywilna i karna.
  13. Ochrona środowiska, a integracja gospodarcza w ramach Unii Europejskiej.
  14. Międzynarodowa współpraca i pomoc w dziedzinie ochrony środowiska.
  15. Charakterystyka sytuacji ekologicznej w Polsce.


studia zaoczne

studia zaoczne

Treść zajęć

  1. Człowiek i skutki jego działalności dla środowiska Skażenia atmosfery. Globalne aspekty działania zanieczyszczeń atmosfery i ich skutki: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze. Metody i możliwości redukcji zanieczyszczeń atmosfery.
  2. Skażenia atmosfery. Globalne aspekty działania zanieczyszczeń atmosfery i ich skutki: efekt cieplarniany, dziura ozonowa, kwaśne deszcze.  Skażenia powietrza w pomieszczeniach zamkniętych. Metody i możliwości redukcji zanieczyszczeń atmosfery.
  3. Światowe zasoby wody i schematy jej obiegu. Problem niedoboru wody pitnej. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych oraz ich skutki. Gospodarka wodna i ochrona wody.
  4. Skażenia gleb i sedymentów. Degradacja gleb rolniczych. Działania na rzecz ochrony gleb i ich uwarunkowania.
  5. Ochrona lasów oraz różnorodności gatunkowej roślin i zwierząt. Problemy wyżywienia. Zasoby mineralne. Wpływ górnictwa i przeróbki kopalin na środowisko. Ochrona kopalin.
  6. Energia a środowisko. Energetyka węglowa ia jądrowa. Niekowencjonalne źródła energii. Ochrona przed hałasem, polem elektrycznym i magnetycznym. Składowanie i gospodarka odpadami paleniskowymi. Skażenia i odpady promieniotwórcze.
  7. Ekonomiczne i prawne aspekty ochrony środowiska. Instrumenty ekonomiczne polityki ekologicznej. Ustawodawstwo a ochrona środowiska. Odpowiedzialność cywilna i karna.
  8. Charakterystyka sytuacji ekologicznej w Polsce. Zagrożenia i problemy.

Literatura:

  1. T. Stefanowicz, Wstęp do ekologii i podstaw ochrony środowiska Wyd. Polit. Poznańskiej Poznań 1996r.
  2. J. H. Rule, Problemy nauki o ochronie środowiska Wyd. UMCS Lublin 1994r.
  4. J. Boć, K. Nowacki, E. Samborska-Boć, Ochrona środowiska, Kolonia, Wrocław 2000r.
  5. G. Dobrzański, B. M. Dobrzańska, D. Kiełczewski, Ochrona środowiska przyrodniczego, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok 1997 r.
  6. A. Budnikowski Ochrona środowiska jako problem globalny PWE Warszawa 1998r.
  7. J. Kucowski, D. Laudyn, M. Przekwas, Energetyka a ochrona środowiska WNT 1997
  8. K. Górka, B. Poskrobko, W. Radecki Ochrona Srodowiska PWE 2001r.
  9. P. Oneill Chemia Srodowiska WN PWN 1998r.
  10. E. Bezak-Mazur Elementy Toksykologii środowiskowej Wyd. Polit. Świętokrzyskiej 2001r.


    11. Katastrofy ekologiczne:

    Zestawienie największych katastrof ekologicznych od roku 1953:


    1953-1967 r. - wody morskie nad Zatoką Minimata w Japonii zostają zatrute przez fabrykę plastików w Kiu-sziu, z której wyrzucano odpady rtęciowe do morza. Ucierpiało około 20 tys. ludzi, a od 43 do 800 zmarło.

    1957 r. - w Kistymiu (Rosja) w wyniku eksplozji przegrzanego pojemnika ze zużytymi materiałami jądrowymi skażeniu ulega obszar 23 tys. km2. W ciągu 3 lat ponad 30 małych miejscowości znika z map byłego ZSRR. Ewakuowanych zostaje ok. 10-17 tys. ludzi. W ciągu kolejnych 30 lat na choroby popromienne umiera ponad 8 tys. osób.

    1967 r. - tankowiec amerykański Torrey Canyon osiada na mieliźnie u wybrzeży Konwalii (Anglia). Wskutek wycieku ropy zniszczeniu ulega około 200 km brytyjskiej i francuskiej linii brzegowej.

    1971 r. - z fabryki herbicydów u wybrzeża stanu Missouri (USA) wyciekają tysiące ton trujących ścieków. Do 1983 r. wszyscy mieszkańcy leżącego najbliżej miasteczka Times Beach zostają wysiedleni

    1979 r. - do wód morskich trafia 608 tys. ton ropy. Największy wyciek powoduje zderzenie tankowca Atlantic Empress ze statkiem Aegean Capitain u wybrzeży Tobago na Karaibach. Do wody przedostaje się 287 tys. ton ropy.
     W tym samym roku w cieśninie Ormuz, łączącej Zatokę Perską z Zatoką Ormiańską wybucha i pęka na pół tankowiec Energy Determination, wiozący ponad 350 tys. ton ropy naftowej.

    1984 r. - z fabryki Union Carbide koło Bhopalu w Indiach wydostaje się trująca chmura izocyjanianu metylu. Skutek skażenia to ponad 6 tysięcy ofiar śmiertelnych.

    1986 r. - największa w dziejach katastrofa reaktora nuklearnego. W wyniku awarii bloku 4 elektrowni w Czamobylu skażeniu ulega obszar 28 200 km2. Około 1,7 min ludzi otrzymuje zwiększone dawki promieniowania. Radioaktywne chmury unoszą się nad ZSRR, Europą Wschodnią, Skandynawią, później również nad Europą Zachodnią.

    1989 r. - tankowiec Exxon Valdez wpływa na mieliznę w cieśninie Prince William na Alasce. Odcinek wybrzeża długości 2400 km zostaje zanieczyszczony przez wyciek 30 tys. ton ropy. Skutki tej katastrofy to wyginięcie od 350 tys. do 2,4 min ptaków morskich.

    1990 r. - odkrycie 3 tys. ton odpadów w pobliżu kambodżańskiego portu morskiego Sihanoukville. Powstaje tam największa góra toksycznych śmieci, zawierających związki rtęci.

    1991 r.- w połowie lipca  doszło do wypadku statku "Vapam", na pokładzie którego znajdowały się trujące pestycydy. Chemikalia dostały się do rzeki Sakramento zabijając m.in. 100 tys. tęczowych pstrągów. Śmiercionośna plama zanieczyściła także największe jezioro Kalifornii - Shasta. Mieszkańców nadbrzeżnych miejscowości ewakuowano, ale mimo to zatruciu oparami uległo 200 osób.

    1991 r. - prezydent Iraku Saddam Hussajn wydaje rozkaz wypompowania do Zatoki Perskiej około 816 tys. ton ropy naftowej z terminala na kuwejckiej wyspie w Zatoce Perskiej oraz z siedmiu wielkich zbiornikowców.
     W czasie wojny w Zatoce siły irackie podpalają 650 szybów naftowych, w wyniku, czego powstają chmury czarnego dymu o wysokości ponad 2 km. Dym rozprzestrzenia się na odległość ponad 80 km od brzegu, a sadza opada aż na Himalaje, (gaszenie trwało ok. ośmiu miesięcy)

    1992 r. - rosyjskie miasto Czelabińsk zostaje uznane za najbardziej radioaktywne miejsce na ziemi. W 1940 r. powstaje w mieście fabryka pocisków Majak - od tego czasu następują tam 3 katastrofy nuklearne, wskutek których pół miliona ludzi otrzymuje dawkę promieniowania radioaktywnego o sile zbliżonej do skażenia czamobylskiego.

    1994 r.-  w rosyjskim regionie Korni ropa sączyła się przez uszkodzony rurociąg aż od lutego do października! Szacuje się, że wyciekło 280 tys. ton ropy naftowej, która doszczętnie zniszczyła ogromne połacie tundry.

    1997 r. - z powodu rozmyślnie rozniecanego ognia, jako sposobu trzebienia lasu, oraz w związku z suszami, pożary lasów w Brazylii ogarniają pas szerokości 1600 km.

    12 grudnia 1999 r. - Ok. 70 mil morskich na południe od Brestu - głównego portu francuskiej Bretanii, z nieznanych przyczyn rozłamał się na dwie części maltański tankowiec Erka, płynący z Francji do Włoch. Niestety, do oceanu wydostało się ok, połowy z 30.000 ton oleju napędowego przewożonego przez tankowiec. Ropa z tankowca zanieczyściła francuskie plaże.
    Klęska objęła ponad 500 km wybrzeży -jednych z najbardziej urokliwych i najcenniejszych pod względem przyrodniczym w Europie.

    19.11.2002 r. - Uszkodzony tankowiec "Prestige", który przewoził ponad 70 tys. ton oleju napędowego zatonął na wodach Atlantyku, około 130 mil morskich na zachód od wybrzeży Hiszpanii i Portugalii. Ocenia się, że z, wraku 'Prestige' na dnie Atlantyku wypływa około 125 ton oleju dziennie, nad miejscem zatonięcia pojawiły się trzy nowe olejowe dywany od 9 do 30 km średnicy. Szef hiszpańskiego rządu, Jose Maria Aznar, określił obecną katastrofę jako najcięższą w historii Hiszpanii
    Olej zanieczyścił już 176 plaż, zdaniem organizacji ochrony środowiska ok. 15.000 ptaków poniosło śmierć lub zostało poważnie zranionych. Nad miejscem zatonięcia 'Prestige' obserwuje się występowanie dalszych kożuchów olejowego szlamu.


    Program przedmiotu "Elektrochemia" (ED)
    Program przedmiotu "Podstawy Chemii Ogólnej" (MD/MZ)
    Program przedmiotu "Ochrona Środowiska" (ED/EZ)
    powrót na stronę Zakładu Elektrochemii
    powrót na stronę Politechniki Lubelskiej